Konferencja naukowa

Poniżej prezentujemy program konferencji wraz z linkami do biogramów Uczestników oraz do treści ich wystąpień – dostępnych na kanale YouTube.

Konferencja naukowa „Wspólna praca, wspólny plon – sukces spółki paliwowej Gazolina w II RP”, została organizowana przez Fundację Niepodległości wraz z Instytutem Historii KUL oraz Centrum Badań nad Organizacjami Polonijnymi za Granicą KUL w dniach 9-10 października 2023 r. w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w ramach projektu „Badania i upowszechnienie nowatorskich dokonań gospodarczych i społecznych Spółki Gazolina w II RP” dofinansowanego przez Ministra Nauki i Edukacji w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa (nr identyfikacyjny: NdS/550914/2022/2022).

Konferencja odbyła się pod Patronatem Honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.

Nosiła ona tytuł „Wspólna praca – wspólny plon”, gdyż hasło to odzwierciedlało misję życiową twórcy „Gazoliny”, inż. Mariana Wieleżyńskiego, którego w pionierskim dla polskiego przemysłu energetycznego dziele wspierał inż. Władysław Szaynok. W efekcie ich działań rozwój gospodarczy firmy, założonej w roku 1912, od wczesnych lat jej funkcjonowania wzmacniało wdrażanie koncepcji, by współwłaścicielami stali się również pracownicy przedsiębiorstwa (akcjonariat pracowniczy).

Konferencja naukowa była kolejnym etapem Projektu, poprzedzonym wnikliwymi badaniami archiwalnych materiałów i dokumentów związanych z działalnością spółki „Gazolina” – przeprowadzonymi przez zespół specjalistów z Instytutu Historii KUL. Prezentacja wyników badań była istotnym elementem konferencji.

Należy podkreślić, że jedną z głównych przesłanek polskich twórców „Gazoliny”, fundujących swoją firmę jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, było to, aby – dzięki ukierunkowanej strukturze właścicielskiej – polskie przedsiębiorstwo o wysokiej rentowności ochronić przed przejęciem przez obcy kapitał.

Twórcy „Gazoliny” realizowali swoje, nierzadko pionierskie, dokonania technologiczne i biznesowe w ścisłym powiązaniu z postawami patriotycznymi. Ukształtowani w wielokulturowej przestrzeni Małopolski Wschodniej i Lwowa jeszcze pod panowaniem monarchii austro-węgierskiej, świetnie umieli wykorzystać atuty takiego środowiska dla stworzenia przedsiębiorstwa, które swoim rynkowym sukcesem mogło wesprzeć gospodarkę odradzającego się państwa polskiego.

Uruchomili jedną z pierwszych na świecie wytwórni płynnego gazu ziemnego (eksportowanego w butlach np. do Belgii oraz Palestyny), doprowadzili rurociągiem gaz ziemny z Zagłębia Borysławskiego do Lwowa (1929), czy wreszcie, od początku lat 30., gazyﬁkowali nowo powstające miasto w Gdyni, z zastosowaniem nowoczesnej technologii wytwarzania dwugazu.

Twórcy spółki „Gazoliny” odnieśli olbrzymi sukces rynkowy, cały czas ściśle wiążąc losy swojej firmy z rozwojem gospodarczym II Rzeczypospolitej. Prezentując korzenie polskiego gazownictwa pragniemy unaocznić odbiorcom naszego przekazu także dzisiejszą wagę tego sektora dla bezpieczeństwa energetycznego Polski.

Pozytywny przekaz płynący z konferencji odnosi się nie tylko do ważnej warstwy „tożsamości historycznej” Polaków (pionierskie osiągnięcia polskich inżynierów w początkach XX w.), ale także – poprzez powiązanie z dzisiejszymi osiągnięciami polskich spółek z sektora energetycznego – może pomóc w budowaniu tak bardzo dziś w Polsce potrzebnego „patriotyzmu gospodarczego”. Bezpieczeństwo energetyczne kraju jest jednym z podstawowych warunków jego efektywnego rozwoju.

Konferencji towarzyszyło wydanie przez Fundację Niepodległości, we współpracy z Wydawnictwem Towarzystwa Naukowego KUL, dwóch publikacji: „Wspólna praca, wspólny plon – raport w dwudziestopięciolecie S.A. Gazolina 1912-1937” (reprint raportu spółki z roku 1937) oraz „Wspólna praca, wspólny plon – życie i dzieło mądrego człowieka” – wydanie IV biografii współtwórcy spółki Gazolina S.A., inż. Mariana Wieleżyńskiego, autorstwa jego syna: Lecha Wieleżyńskiego (napisanej i wydanej w Londynie w roku 1985).

Materiały pokonferencyjne zostały wydane we współpracy z Wydawnictwem Towarzystwa Naukowego KUL w publikacji Wspólna praca, wspólny plon. Sukces spółki paliwowej „Gazolina” w II Rzeczypospolitej. Studia i materiały z konferencji naukowej, Lublin 9-10 X 2023, red. Natalia Turkiewicz, Lublin 2024.

Wszystkie publikacje są dostępne bezpłatnie w sekcji „Do pobrania” tej strony internetowej, jako pliki PDF. Można je także czytać on-line w sekcji „Multimedia„.

Od początku projektu Fundacja Niepodległości współpracuje z rozproszonymi po świecie potomkami współtwórców spółki Gazolina, m.in. zrzeszonymi w ramach Stowarzyszenia Gazolina Wieleżyński. Potomkowie współtwórców spółki Gazolina wzięli także udział w lubelskiej konferencji.

Program konferencji (interaktywny)